Ośrodek Rozwoju Edukacji

W dniach 15–16 września 2022 r. w Centrum Szkoleniowym ORE w Sulejówku odbyło się spotkanie Liderów Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą podsumowujące rok działania SCWEW-ów i wyznaczające dalsze kierunki pracy. W pierwszym dniu podsumowano wizyty monitorujące, które odbyły się w SCWEW-ach od kwietnia do sierpnia 2022 r. Przedstawiono wnioski ze sprawozdań, konsultacji ekspertów, obserwacji działań oraz ewaluacji i monitorowania SCWEW, rozmawiano o sieci współpracy dla liderów i kadry SCWEW, omówiono dobre praktyki i propozycje rozwiązań w zakresie metod i form pracy, ze szczególnym uwzględnieniem superwizji oraz zajęć/lekcji modelowych, podsumowano zakres działań realizowanych przez SCWEW-y w okresie wakacji. Aktywny udział w rozmowach wzięła także Marzenna Habib, wicedyrektor ORE. Podczas spotkania zwracano uwagę na różnorodność realizowanych działań oraz form wsparcia dla uczniów, nauczycieli, rodziców. Te rozwiązania zostaną wykorzystane w trakcie weryfikacji Modelu SCWEW, umożliwią także opracowanie katalogu form i metod pracy przyszłych SCWEW i opracowanie propozycji skutecznej oferty wsparcia. Podkreślono, że w dalszym funkcjonowaniu SCWEW należy zwrócić uwagę na współpracę ze środowiskiem lokalnym oraz większe wykorzystanie lokalnych zasobów do realizacji zadań SCWEW.
W drugim dniu spotkania Liderzy SCWEW wraz z ekspertami ORE oraz Janem Kosińskim-Gortychem, radcą ministra w Departamencie Wychowania i Edukacji Włączającej MEiN wzięli udział w dyskusji nt. obecnego funkcjonowania i planów wobec Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą, szczególnie w zakresie zadań SCWEW, narzędzi wykorzystywanych do diagnozy potrzeb przedszkoli i szkół ogólnodostępnych oraz specjalistycznego wsparcia na bazie zorganizowanej wypożyczalni sprzętu specjalistycznego.
Następnie prof. Beata Jachimczak i prof. Dorota Podgórska-Jachnik poprowadziły dyskusję w formie warsztatowej, z wykorzystaniem metody world cafe. Uczestnicy spotkania podzielili się doświadczeniami z funkcjonowania SCWEW-ów w kontekście Modelu SCWEW, wniosków, dobrych praktyk i proponowanych rozwiązań. Dyskutowano wokół następujących tematów: najbardziej efektywne formy pracy SCWEW w zmienianiu kultury organizacyjnej przedszkoli i szkół ogólnodostępnych, identyfikowanie białych plam w opracowanym Modelu SCWEW i konieczności uzupełnienia zapisów, weryfikacji zaplanowanych działań w kontekście realnych potrzeb, a także odpowiedzieli na pytania: gdzie byliśmy, gdzie jesteśmy? Jak zarządzać dalej realizacją przedsięwzięć grantowych? Materiały wypracowane w trakcie spotkania zostaną włączone w proces weryfikacji „Modelu SCWEW”.
Spotkanie zakończono podsumowaniem i ustaleniami dot. zakresu współpracy w roku szkolnym 2022/2023.

W dniach 12−13 lipca 2022 r. odbyła się zorganizowana przez Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie konferencja o charakterze międzynarodowym Edukacja wysokiej jakości dla wszystkich – wspieranie realizacji założeń edukacji włączającej w praktyce szkolnej . Przedsięwzięcie zostało zrealizowane w ramach projektu pozakonkursowego Opracowanie modelu funkcjonowania Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW), współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowanego w ramach Priorytetu II, Działanie 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty, POWER.

Honorowymi gośćmi byli przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki: Marzena Machałek − Sekretarz Stanu MEiN,  Elżbieta Neroj − Zastępca Dyrektora Departamentu Wychowania i Edukacji Włączającej oraz Paweł Wdówik − Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej.  Zaproszeni zostali również przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego i organów założycielskich z terenów, na których działają SCWEW. W konferencji uczestniczyła kadra Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą, nauczyciele przedszkoli, szkół i placówek specjalnych oraz ogólnodostępnych,  reprezentanci podmiotów współpracujących ze Specjalistycznymi Centrami − z poradni psychologiczno-pedagogicznych i placówek doskonalenia nauczycieli.

Uczestników przywitała Marzenna Habib − Wicedyrektor Ośrodka Rozwoju Edukacji (ORE). Podkreśliła rolę ORE w procesie budowania specjalistycznego wsparcia dla nauczycieli przedszkoli i szkół ogólnodostępnych. Jako istotny element tego systemu wskazała działalność Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW).

Marzena Machałek, Sekretarz Stanu MEiN, która od początku towarzyszy procesowi budowania wysokiej jakości  Edukacji dla wszystkich, odczytała list Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka, zawierający słowa uznania dla osób zaangażowanych w realizację idei edukacji włączającej, w szczególności osób zaangażowanych w działalność  Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW). Pani Minister zaakcentowała ogromne znaczenie inkluzji dla wszystkich  uczniów, ze szczególnym zwróceniem uwagi na  zapewnienie im optymalnych warunków, umożliwiających rozwój na miarę możliwości w szkołach i placówkach, do których uczęszczają zgodnie z wyborem rodziców. Zauważyła jednocześnie, że nie we wszystkich placówkach  jakość udzielanego wsparcia  jest adekwatna do potrzeb uczniów.  Doceniła pasję i zaangażowanie osób pracujących w Centrach oraz współpracujących z nimi podmiotów. W kolejności głos zabrał Paweł Wdówik, Sekretarz Stanu  w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej. Podziękował za działania w kierunku zapewnienia najwyższej jakości kształcenia w każdym typie placówek. Podkreślił  podstawowe wartości inkluzji − uznanie praw dziecka niepełnosprawnego i jego rodziny, jego niezależności i prawa do pełnego życia w społeczeństwie. Pan Minister wyraził swoje zainteresowanie działalnością Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą.

Kolejnym wystąpieniem był wykład Elżbiety Neroj − Zastępcy Dyrektora Departamentu Wychowania i Edukacji Włączającej  MEiN,  która doceniła współpracę ministerstwa  z praktykami i naukowcami przy opracowaniu nowych rozwiązań organizacyjno-legislacyjnych. Zapowiedziała konsultacje społeczne dotyczące projektu ustawy o wsparciu dzieci, uczniów i rodzin. Zaprezentowała propozycje etapów wdrażania nowych rozwiązań, omówiła projekt utworzenia krajowego systemu wsparcia dzieci i rodzin oraz nową rolę placówek specjalnych, związaną z wykorzystaniem potencjału  zatrudnionych w nich specjalistów. Podkreśliła wagę wspólnego poszukiwania nowych dróg współpracy między szkołami specjalnymi i ogólnodostępnymi.

Następnym wystąpieniem był wykład  online Mary Kyriazopoulu z Europejskiej Agencji do spraw Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych i Edukacji Włączającej. Prelegentka zaakcentowała duży wkład Polski w propagowanie idei edukacji włączającej w Europie. Omówiła  rolę  współpracy międzyresortowej  oraz znaczenie strategii współpracy specjalistów i nauczycieli na rzecz inkluzji.

Wykład dotyczący Współczesnych tendencji w rozwoju edukacji włączającej w ujęciu międzynarodowym przedstawił Grzegorz Szumski, profesor UW. W swoim wystąpieniu odniósł się zarówno do szans, jak i do wyzwań, jakie dostrzega we wdrażaniu idei inkluzji oraz funkcjonowaniu Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą.

Pan Zenon Gajdzica, profesor Uniwersytetu Śląskiego, w wykładzie Formy wspierania nauczycieli edukacji włączającej − doświadczenia i rozwiązania w wybranych krajach, podkreślił kluczową rolę nauczycieli w podnoszeniu jakości systemu wsparcia uczniów. Przedstawił różne modele współpracy nauczycieli przedmiotu oraz nauczycieli współorganizujących edukację uczniów niepełnosprawnych, na przykładzie wybranych krajów.

Następnie odbyły się panele dyskusyjne, do których zostali zaproszeni przedstawiciele SCWEW, przedszkoli, szkół ogólnodostępnych, JST, Zespołu Projektowego SCWEW1,  interesariuszy oraz różnych środowisk oświatowych.

W panelu I dyskusja toczyła się  wokół Szans i wyzwań współpracy szkół  specjalnych i ogólnodostępnych − z perspektywy szkół specjalnych. W panelu II zaprezentowano perspektywę szkół ogólnodostępnych w tym temacie.

Ostatnim wystąpieniem pierwszego dnia konferencji był wykład Beaty Jachimczak − profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza, zatytułowany Budowanie środowiska otwartego na edukację dla każdego. Wystąpienie to oscylowało wokół realizowania idei inkluzji w społeczeństwie włączającym.

Dzień II konferencji − 13 lipca 2022 r.

Drugi dzień konferencji rozpoczął się od wystąpienia Agnieszki Pietryki, Kierownika  Zespołów Projektowych SCWEW 1 i SCWEW 2 i Pani  Justyny Ilczuk,  Eksperta SCWEW 2, dotyczącego realizacji pilotażowego wdrożenia modelu Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą po roku działalności.

Kolejne wystąpienie Tamar Isakadze z Gruzji dotyczyło Początków wdrażania oraz aktualnego stanu edukacji włączającej w Gruzji.

Virginia Stafiej, nauczyciel języka angielskiego Szkoły Podstawowej w Łajskach, zaprezentowała przykłady działań inkluzyjnych realizowanych  w swojej szkole  oraz we współpracy ze szkołami w Portugalii, Włoszech, Finlandii i w Niemczech.

Kolejnym punktem konferencji były warsztaty zogniskowane wokół tematyki związanej z edukacją włączającą, w kontekście roli i zadań oraz  profilu nauczyciela w szkole włączającej, a także jego pracy z grupą, klasą zróżnicowaną.

Konferencja przebiegała w atmosferze sprzyjającej wymianie doświadczeń, refleksji oraz zainspirowała uczestników do podejmowania nowych działań − wyzwań w obszarze edukacji włączającej.

27 czerwca w Zagłębiowskiej Mediatece odbyła się konferencja naukowo-metodyczna „W poszukiwaniu systemowego modelu szkoły włączającej”, zorganizowana przez Specjalistyczne Centrum Wspierające Edukację Włączającą w Sosnowcu, objęta honorowym patronatem Ośrodka Rozwoju Edukacji oraz Prezydenta Miasta Sosnowiec.

W wydarzeniu udział wzięli: Elżbieta Neroj – Zastępca Dyrektora Departamentu Wychowania i Edukacji Włączającej MEiN, Urszula Bauer – Śląski Kurator Oświaty, Marzenna Habib – Wicedyrektor Ośrodka Rozwoju Edukacji, Anna Jedynak – Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Funduszy Zewnętrznych i Polityki Społecznej, Mateusz Bochenek – poseł na sejm RP, Ewa Kraus – Dziekan Wydziału Nauk Stosowanych Wyższej Szkoły Humanitas, Joanna Końska i Anna Kij z Kuratorium Oświaty w Katowicach, Leszek Falis – Dyrektor Centrum Usług Socjalnych i Wsparcia w Sosnowcu, przedstawiciele SCWEW-ów, lokalnego środowiska, przedstawiciele uczelni wyższych, uczniowie, rodzice.

Konferencja rozpoczęła się efektownym spektaklem w wykonaniu uczniów i nauczycieli ZSS nr 4 w Sosnowcu, w którym w absolutnej ciemności na auli w wyjątkowej choreografii pokazano cztery żywioły, co wywołało zachwyt widzów.

Wprowadzając w tematykę konferencji, zastępca Dyrektora Departamentu Wychowania i Edukacji Włączającej MEiN Elżbieta Neroj w swoim przemówieniu podkreśliła znaczenie, rolę i cel edukacji włączającej, oraz podziękowała za podjęcie inicjatywy w zakresie poszukiwania praktycznych rozwiązań w tym zakresie, m.in. poprzez przystąpienia do konkursu grantowego i powołania Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą.

Natomiast wicedyrektor ORE Marzenna Habib w swoim wystąpieniu podkreśliła istotę i znaczenie funkcjonowania SCWEW-ów w aspekcie podnoszenia jakości edukacji dla wszystkich uczniów. Zwróciła również uwagę słuchaczy na kampanię informacyjno-promocyjną Ministerstwa Edukacji i Nauki „Edukacja w zasięgu ręki”, czyli szereg działań, które są realizowane dzięki funduszom unijnym.

Organizatorzy jako podstawowy cel postawili sobie stworzenie przyjaznej przestrzeni do prezentacji działań poszczególnych SCWEW-ów w Polsce, w kontekście podsumowania pierwszego roku realizacji przedsięwzięcia grantowego i wzajemnej wymiany doświadczeń. O swoich działaniach opowiedzieli przedstawiciele sześciu SCWEW-ów: z Krakowa, Ropczyc, Olsztyna, Łodzi, Częstochowy i Sosnowca. Prelekcje pokazały, jak różnorodnie jest interpretowany i realizowany Model SCWEW. Każdy z zespołów miał ten sam podstawowy katalog zadań do zrealizowania w projekcie, jednak w połączeniu ze specyfiką wiodącej niepełnosprawności, uwarunkowań lokalnych oraz dostępnych zasobów, czyli czynników środowiskowych, każdy inaczej realizował zadania, określał i organizował dodatkowe działania. Przedstawiciele poszczególnych SCWEW-ów opowiedzieli o dotychczasowej pracy, trudnościach, pomysłach, podjęli próbę podsumowania dotychczasowych, osiągniętych efektów. Jednym ze wspólnych wniosków było stwierdzenie, że realizacja działań SCWEW przynosi zauważalne efekty w postaci kreowania atmosfery sprzyjającej rozwojowi i wdrażaniu idei edukacji włączającej w polskich szkołach, większego zrozumienia ze strony nauczycieli, rodziców oraz samej idei edukacji inkluzyjnej i podnoszenia jakości kształcenia.

Jednocześnie przedstawiciele poszczególnych SCWEW-ów dziękowali SCWEW Sosnowiec za zorganizowanie twórczego spotkania, w tym umożliwienie przestrzeni do wzajemnej wymiany doświadczeń, spostrzeżeń i refleksji.

O pracy SCWEW-ów z perspektywy Ośrodka Rozwoju Edukacji w swojej prezentacji „Wdrożenie Modelu SCWEW z perspektywy Grantodawcy” opowiedziały Agnieszka Pietryka i Justyna Ilczuk – przedstawicielki zespołu projektowego Pilotażowe wdrożenie modelu Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą. Omówione zostały m.in. pierwsze informacje z pilotażu, opowiedziano o szkoleniu dla liderów i kadry SCWEW, kampaniach promocyjnych, omówiono wnioski po roku działalności SCWEW. Przedstawione zostały dane m.in. o strukturze SCWEW-ów w zestawieniu z Modelem. Na koniec wystąpienia przedstawicielki ORE krótko podsumowały działania zespołów projektowych związane ze współpracą z grantobiorcami.

Wydarzenie było niezwykle ciekawe również ze względu na czas, w którym się odbywało – jest to półmetek 24-miesięcznej działalności SCWEW-ów utworzonych w ramach konkursu grantowego, co było znakomitym punktem wyjścia do refleksji, wniosków, analiz i obserwacji, jak również do wymiany spostrzeżeń nt. wdrażania edukacji włączającej w Polsce, w kontekście funkcjonowania SCWEW-ów. Konferencję zwieńczył panel dyskusyjny, w którym uczestnicy spotkania stacjonarnie i zdalnie rozmawiali o wyzwaniach organizacyjnych we wdrażaniu Modelu SCWEW, efektywnych rozwiązaniach metodycznych wspierających edukację włączającą, animowaniu przestrzeni społecznej dla wsparcia idei inkluzji w szkołach. Wnioski z tej dyskusji zostaną wykorzystane w dalszej pracy nad Modelem SCWEW.

Spotkanie odbyło się w przyjaznej formule hybrydowej, umożliwiając uczestnictwo w spotkaniu uczestnikom online. Większość uczestników podkreślała znaczenie takich wydarzeń w perspektywie wdrażania edukacji włączającej. Nie bez znaczenia była twórcza, inspirująca i refleksyjna atmosfera wydarzenia, co niewątpliwie było sukcesem SCWEW Sosnowiec.

Serdecznie dziękujemy kadrze SCWEW Sosnowiec za zorganizowanie wydarzenia, dającego pole dla wspólnego omówienia wyzwań, spostrzeżeń, podsumowań! Życzymy dalszych sukcesów w realizacji wsparcia na rzecz przedszkoli i szkół ogólnodostępnych.

11 maja w Dolnobrzeskim Ośrodku Kultury odbyła się ogólnopolska konferencja „Zjednoczeni w Różnorodności” inaugurująca Specjalistyczne Centrum Wspierające Edukację Włączającą w powiecie wołowskim pod honorowym patronatem Dolnośląskiego Kuratora Oświaty Romana Kowalczyka. (więcej…)