fot. Adobe StockPandemia COVID-19 to trudny czas dla nas wszystkich również w kontekście konieczności dbania o kondycję psychiczną zarówno dorosłych, jak i dzieci. Na pewno warto zapoznać się z różnymi przygotowanymi opracowaniami dotyczącymi rekomendacji i wskazań do działań wychowawczych oraz profilaktycznych na czas pandemii np.
- Wytyczne dotyczące działań skierowanych do uczniów i rodziców oraz kadry pedagogicznej po powrocie do szkół i placówek, opublikowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki.
- Komunikat Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) w sprawie realizacji programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży w szkołach i społecznościach lokalnych.
- Supporting your children return to school during COVID-19: opracowanie opublikowane przez Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci UNICEF (wersja w języku polskim).
Wydział Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych ORE z publikacji poruszających tematykę pandemii COVID-19 poleca najnowszy materiał ukazujący zarówno kontekst szkoły, jak i kontekst rodziny oraz jej znaczenie w dobie pandemii Rodzina i szkoła wobec pandemii COVID-19
Trudno ukryć, że czas pandemii to czas niejednokrotnie głębokich zmian w naszym dotychczasowym sposobie funkcjonowania. Stresory z jakimi muszą zmagać się w trakcie pandemii oraz w czasie postpandemicznym dzieci i młodzież, takie jak: długotrwała izolacja, nauka zdalna, związane z tym ograniczenie kontaktów z kolegami i koleżankami, a także obawy o zdrowie swoje i bliskich, czy też żałoba po ich stracie negatywnie wpłynęły na stan psychiki wielu z nich. Świadczą o tym wyniki licznych badań oraz statystyki z wielu krajów świata(badania UNICEF czy Światowej Organizacji Zdrowia – WHO), w tym także z Polski (raporty PARPA czy Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej). Warto też pamiętać, że również dla osób dorosłych – dyrektorów szkół i placówek, rodziców czy nauczycieli – nie jest to czas łatwy.
Aby zaplanować konkretne i sensowne działania ważna szczególnie w odniesieniu do dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wydaje się diagnoza kondycji psychicznej tej wysoko wrażliwej na zmiany grupy dzieci i młodzieży. Stąd też nasz apel do rodziców, opiekunów czy nauczycieli o wzmożoną czujność i codzienne obserwacje zachowań uczniów.
Dyrektorom szkół i placówek, a także nauczycielom pracującym z uczniem ze SPE proponujemy wnikliwe zapoznanie się z Raportem ze strony MEiN Jak wspierać uczniów po roku pandemii z 2021 roku i zawartymi tam rekomendacjami (polecamy szczególnie Rekomendację nr 14) oraz przeprowadzenie analizy Załącznika nr V „Potrzeby dzieci i młodzieży z grup ryzyka w okresie epidemii” autorstwa dr Mai Łoś i mgr Izabeli Owczaruk, aby zaplanować konkretne działania wychowawcze wzmacniające kondycję psychiczną, zarówno uczniów jak i nauczycieli.
Zachęcamy do lektury najnowszych publikacji ORE z obszaru nauki zdalnej w okresie pandemii i propozycji rozwiązań w kształceniu na odległość dla uczniów ze SPE:
- Kształcenie na odległość w szkołach i placówkach systemu oświaty w sytuacji pandemii. Z doświadczeń w roku szkolnym 2019/2020
- Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w szkole podstawowej. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i kształcenie na odległość
- Wykorzystanie TIK w nauczaniu i uczeniu się uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
Polecamy także do wglądu ciekawe materiały dotyczące rozwiązań merytorycznych i organizacyjnych w czasie pandemii w nowo utworzonym Banku Dobrych Praktyk w kształceniu na odległość na stronie Wydziału Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych.
Szczególnie warta uwagi w tym trudnym czasie w odniesieniu do klas młodszych wydaje się dobrze pojęta przez nauczycieli indywidualizacja nauczania, dlatego istotne może stać się stałe poszerzanie wiedzy na ten temat Indywidualizacja nauczania a edukacja wczesnoszkolna oraz konieczna wydaje się uważna obserwacja uczniów
- Efektywna obserwacja nauczycielska w przedszkolu w świetle diagnozy funkcjonalnej.
- Arkusze dla nauczyciela do obserwacji ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole ogólnodostępnej
Nieodzowny dla pracy szkoły może stać się poradnik opracowany przez psychologa i cenionego psychoprofilaktyka – Aleksandrę Karasowską, dający wiele wskazań do pracy wychowawczej i mówiący jak przygotować szkołę na ucznia z zaburzeniami zachowania, a także jak reagować na te trudne zachowania, co szczególnie w dobie pandemii może się okazać cenne
Uczeń z zaburzeniami zachowania. Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym (wersja uzupełniona)W czasie postpandemicznym często mogą się nasilać w szkole sytuacje trudne i trudni uczniowie z różnymi dysfunkcjami, dlatego dla zwiększenia samoświadomości nauczycieli i specjalistów, poszerzenia wiedzy i skuteczniejszego rozpoznawania różnych niepokojących symptomów u uczniów proponujemy lekturę poniższych publikacji. Znajduje się w nich wiele wskazań – na co szczególnie zwracać uwagę w relacji z uczniem kiedy podejrzewamy utrwalone już zaburzenia.
- Dobrze ze złością. Jak wspierać dzieci i młodzież w konstruktywnym radzeniu sobie ze złością
- Dziecko z zaburzeniami lękowymi w szkole i przedszkolu
- Uczeń z zaburzeniami psychicznymi w szkole
- Dziecko z depresją w szkole i przedszkolu
- Dziecko z ADHD w szkole i przedszkolu
- Dziecko z zaburzeniami odżywiania w szkole i przedszkolu
- Zapobieganie samobójstwom dzieci i młodzieży. Poradnik dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców. Wydanie IV poprawione
Ważny dla dyrektorów szkół i placówek może okazać się także poniższy poradnik, wszak czas pandemii to częste sytuacje kryzysowe:
Istotne z punktu widzenia wspierania nauczycieli przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne w dobie pandemii mogą okazać się również następujące publikacje:
