Wypracowanie i przetestowanie rozwiązań służących kształtowaniu i rozwijaniu kompetencji proinnowacyjnych w systemie oświaty oraz przygotowanie rekomendacji w tym zakresie to najważniejsze cele pilotażowego projektu „Szkoła dla innowatora”. Przedsięwzięcie to wspólna inicjatywa Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii (MPiT) oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej. Jego cele i założenia zaprezentowała dziś minister przedsiębiorczości technologii Jadwiga Emilewicz wspólnie ministrem edukacji narodowej Dariuszem Piontkowskim.
MPiT ogłosiło konkurs na wybór operatora projektu „Szkoła dla Innowatora”. Wnioski aplikacyjne będzie można składać od 19 sierpnia do 9 września 2019 r. Wartość grantu nie może przekroczyć 10 mln zł, zaś czas jego realizacji zaplanowano w okresie październik 2019 – sierpień 2022 r. Podczas pilotażu, w wybranych 20 szkołach podstawowych, zostanie przetestowany model nauczania kompetencji proinnowacyjnych.
– Nabycie przez uczniów tego typu umiejętności oraz ich dalsze kształtowanie podczas studiów wyższych, a potem także w firmach zarówno na stanowiskach eksperckich, jak i kierowniczych jest kluczowe dla rozwoju innowacyjności polskiej gospodarki – podkreśliła minister przedsiębiorczości technologii Jadwiga Emilewicz.
– W związku z prognozowanymi zmianami na rynku pracy, które dotyczą m.in. automatyzacji czynności przy jednoczesnym wzroście stanowisk wymagających podejmowania ryzyka i eksperymentowania, kreatywności i reagowania w sytuacjach niestandardowych, znaczenie i zapotrzebowanie na kompetencje proinnowacyjne będzie w przyszłości coraz większe – dodała szefowa MPiT.
Z kolei szef resortu edukacji Dariusz Piontkowski podkreślił, że kształtowanie umiejętności innowacyjnych to odpowiedź na wyzwania współczesnego świata: – Jako ministrowi edukacji zależy mi, aby od najwcześniejszych lat kształtować gotowość do twórczej i innowacyjnej aktywności uczniów oraz doskonalić umiejętność sprawnego i odpowiedzialnego korzystania z technologii. Jestem przekonany, że posiadanie takich kompetencji pozwoli młodym ludziom mierzyć się z wyzwaniami współczesnego świata.
– Nowa podstawa programowa kładzie nacisk na kształtowanie u uczniów postaw przedsiębiorczości i kreatywności, sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w życiu gospodarczym – zaznaczył minister Dariusz Piontkowski.
Kompetencje proinnowacyjne to zestaw umiejętności, postaw i zachowań sprzyjających powstawaniu, rozwojowi i weryfikacji pomysłów oraz innowacyjnych rozwiązań. Nazywane są często kompetencjami kluczowymi i obejmują m.in.: zdolność kreatywnego podejścia do rozwiązywania problemów, zdolność do samodzielnego podejmowania decyzji, odwagę w podejmowaniu ryzyka, wytrwałość czy też współpracę i współdziałanie w grupie. Są to umiejętności uniwersalne i horyzontalne. Zmieniają sam proces uczenia się i jego rezultaty niezależnie od nauczanego przedmiotu i etapu edukacji, a w kontekście rozwoju zawodowego także niezależnie od miejsca pracy i wybranej ścieżki kariery. Bezpośrednio wpływają one na skłonność i zdolność do tworzenia, rozwijania i wykorzystywania nowatorskich pomysłów i rozwiązań.
Pilotaż na bazie raportu
Projekt „Szkoła dla innowatora” powstał na podstawie rekomendacji z raportu, jaki na zlecenie Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii przygotował zespół ekspertów pod kierunkiem prof. Jana Fazlagica. Raport dotyczy kształtowania wśród uczniów polskich szkół kompetencji sprzyjających tworzeniu przez nich innowacji na różnych etapach życia, zarówno w trakcie edukacji szkolnej, jak również na początku kariery zawodowej.
Raport został przedstawiony w 2018 r. – już po zmianach w podstawie programowej kształcenia ogólnego.
Z opracowania wynika, że dalszy rozwój polskiej gospodarki oparty na technologiach i innowacjach wymaga kształtowania takich kompetencji jak:
- kreatywność,
- zdolność rozwiązywania problemów,
- skłonność do podejmowania ryzyka,
- wytrwałość czy umiejętność współpracy w grupie i współtworzenia.
Od takich umiejętności menedżerów i pracowników w coraz większym stopniu zależy sukces rynkowy przedsiębiorstw w nowoczesnej gospodarce XXI wieku. Raport zawiera katalog kompetencji proinnowacyjnych, interesujące przykłady ich kształtowania w najbardziej innowacyjnych krajach świata. Zawarto w nim również rekomendacje dotyczące wypracowania w szkołach strategii, które wspierałyby wśród uczniów rozwój kompetencji proinnowacyjnych.
Działania MEN
Już od 2016 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej podejmuje szereg działań na rzecz podniesienia kompetencji cyfrowych uczniów i wykorzystania nowych technologii w procesie kształcenia, w tym kształtowania innowacyjności, kreatywności i przedsiębiorczości wśród młodych ludzi.
Została zmieniona podstawa programowa z informatyki – liczba godzin informatyki została zwiększona o 70. W zakresie matematyki nowa podstawa programowa kładzie nacisk na kształtowanie u uczniów intuicji matematycznych. Z kolei zmiany w edukacji przyrodniczej, wdrażane sukcesywnie od roku szkolnego 2017/2018, są ukierunkowane na uczenie się przez doświadczenia i obserwacje oraz zastosowanie wiedzy w praktyce.
W polskich szkołach trwa rewolucja cyfrowa. Wspólnie z Ministerstwem Cyfryzacji MEN buduje Ogólnopolską Sieć Edukacyjną. Do 2021 roku wszystkie szkoły w Polsce będą miały dostęp do szerokopasmowego internetu.
Od 2017 roku jest realizowany rządowy program „Aktywna Tablica”, który pozwoli w ciągu trzech lat za kwotę 279 mln zł wyposażyć szkoły w urządzenia multimedialne zastępujące tradycyjne tablice w klasach lekcyjnych. Uruchamiane są też Centra Mistrzostwa Informatycznego. Za 50 mln zł w całej Polsce zostanie stworzonych minimum 700 kół zainteresowań dla 7 tysięcy uczniów wybitnie uzdolnionych w zakresie informatyki.
Pracownie do przedmiotów przyrodniczych są sukcesywnie wyposażane w pomoce dydaktyczne (biologia, chemia, geografia i fizyka) – na ten cel przeznaczono w ciągu 4 lat ok. 320 mln zł. Stale wzbogacana jest baza publicznych, bezpłatnych e-zasobów edukacyjnych przeznaczonych do kształcenia ogólnego i zawodowego. Dostępne są one na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej do tworzenia i dystrybucji e-podręczników i e-materiałów www.epodreczniki.pl.
W ciągu ostatnich dwóch lat ponad 55 tys. nauczycieli uczestniczyło w konferencjach i szkoleniach z zakresu stosowania nowych technologii w nauczaniu. Ze środków UE (Programu Polska Cyfrowa) są realizowane również duże projekty rozwijające kompetencje nauczycieli.
Plan realizacji projektu – krok po kroku
W pierwszym etapie projektu, wspólnie z ekspertami krajowymi i zagranicznymi oraz nauczycielami biorącymi udział w pilotażu, zaplanowano opracowanie metod nauczania kompetencji proinnowacyjnych oraz materiałów dla uczniów i nauczycieli. W kolejnym etapie zostaną one przetestowane w skali mikro, czyli w wybranych szkołach na terenie całego kraju, po uprzednim przygotowaniu nauczycieli i dyrektorów szkół.
Pilotaż zostanie przeprowadzony najpierw w wybranych klasach w 20 szkołach podstawowych, które zgłoszą chęć przystąpienia do tej inicjatywy. Pierwsze lekcje z wykorzystaniem nowoopracowanych rozwiązań zostaną przeprowadzone w roku szkolnym 2020/21 w siódmych klasach szkoły podstawowej.
Na podstawie zebranych doświadczeń i rezultatów pracy powstaną rekomendacje dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Będą one zawierały propozycje zmian systemowych dotyczących kształtowania kompetencji proinnowacyjnych oraz rekomendacje dla organów prowadzących szkoły.
Informacje na temat konkursu
Realizacja pilotażowego programu „Szkoła dla innowatora” zostanie powierzona operatorowi wyłonionemu w drodze konkursu. Kto może ubiegać się o grant? Instytucje (osoby prawne), których celem jest rozwój edukacji, poprawa jakości i efektywności systemu oświaty i/lub rozwój metod i narzędzi edukacyjnych.
Potencjalny beneficjent musi spełniać kryteria oceny określone w regulaminie konkursu, czyli m.in. posiadać doświadczenie w realizacji projektów lub programów dotyczących rozwoju kompetencji proinnowacyjnych uczniów w systemie edukacyjnym i dysponować zespołem osób posiadających wiedzę i doświadczenie niezbędne do realizacji projektu.
