14 czerwca – Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady

fot. auschwitz.org
fot. auschwitz.org
fot. auschwitz.orgfot. auschwitz.org

Obchodzimy dziś 78. rocznicę pierwszego transportu polskich więźniów politycznych do KL Auschwitz. Od 2006 r. decyzją Sejmu RP 14 czerwca jest Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.

14 czerwca 1940 r. z więzienia w Tarnowie dotarł do obozu Auschwitz pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych, skierowanych tam przez dowódcę policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa w Krakowie. Wśród deportowanych znaleźli się żołnierze kampanii wrześniowej, którzy usiłowali przedrzeć się na Węgry, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także kilku polskich Żydów. Data ta uznawana jest za początek funkcjonowania obozu. Pierwsi więźniowie otrzymali numery od 31 do 758. Umieszczono ich na okres kwarantanny w budynkach dawnego Polskiego Monopolu Tytoniowego, nieopodal terenu dzisiejszego Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau [1].

Oficjalne obchody 78. rocznicy pierwszej deportacji więźniów do obozu Auschwitz zainauguruje msza św. we franciszkańskim Centrum św. Maksymiliana w podoświęcimskich Harmężach. W uroczystościach ma wziąć udział Doradca Prezydenta RP Andrzej Waśko [2].

Niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz otwarty 10 miesięcy po wybuchu wojny był pierwszym obozem koncentracyjnym na okupowanych ziemiach polskich. Wraz z założonym w 1941 r. obozem na Majdanku i obozem Stutthof stanowił jedno z głównych miejsc deportacji i wyniszczania Polaków. Oprócz osób naruszających zarządzenia władz okupacyjnych i podejrzanych o działalność w ruchu oporu, w obozie osadzano ludzi cieszących się przed wojną autorytetem w środowisku – ze względu na swe wykształcenie, działalność i pozycję społeczną. Byli to przedwojenni funkcjonariusze państwowi, politycy, nauczyciele szkół różnych szczebli, lekarze, prawnicy, oficerowie zawodowi, duchowni, zakonnicy, ludzie nauki, kultury i sztuki, a także osoby schwytane podczas ulicznych „łapanek” [3].

Według szacunków w latach 1940–1945 hitlerowcy więzili w Auschwitz łącznie około 150 tys. Polaków. Była to druga pod względem wielkości – po Żydach – grupa więźniów obozu. Na skutek głodu, bicia, chorób, nadmiernej pracy, braku opieki lekarskiej, egzekucji przez rozstrzelanie, zastrzyk fenolu lub w komorach gazowych zginęła co najmniej połowa z nich, a część po przeniesieniu do innych obozów. W sumie w Auschwitz życie straciło przeszło 1,1 mln mężczyzn, kobiet i dzieci.

Źródła:

[1] http://harmeze.franciszkanie.pl/?p=6623

[2] http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/art,1037,78-rocznica-pierwszej-deportacji-polakow-do-kl-auschwitz.html

[3] http://www.auschwitz.org/historia/

Ostatnia aktualizacja: 14 czerwca 2018